ان‌بی‌سی: دولت بایدن قدرت چانه‌زنی کمتری نسبت به دوران اوباما مقابل ایران دارد

به گزارش راهبرد معاصر شبکه آمریکایی «ان‌بی‌سی نیوز» به نقل از دیپلمات‌های غربی، مقامات سابق و کارشناسان آمریکایی گزارش داد در حالی که ایران و قدرت‌های جهانی آماده از سرگیری مذاکرات وین می‌شوند، ایالات متحده و متحدانش در حال بحث درباره فهرست گزینه‌های «طرح ب» در صورت شکست مذاکرات هستند.

به ادعای این گزارش، در شرایطی که احتمال دستیابی به موفقیت در مذاکرات وین دور از دسترس به نظر می‌رسد و ایران در تضاد با بازرسان هسته‌ای سازمان ملل متحد است، مقامات آمریکایی و اروپایی با مجموعه‌ای از انتخاب‌های ناخوشایند - از تحریم‌های تشدید شده تا اقدام نظامی بالقوه -روبرو هستند.

به نوشته این رسانه آمریکایی، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا ماه گذشته گفت که ایالات متحده آماده است تا در صورت شکست مذاکرات به گزینه‌های دیگر روی بیاورد و اسرائیل به صراحت اعلام کرده که آماده است در صورت لزوم اقدام نظامی انجام دهد تا از دستیابی ایران به سلاح اتمی جلوگیری کند.

ان‌بی‌سی نیوز افزود یک مقام ارشد سابق آمریکایی که با این بحث‌ها آشناست، گفت: تعداد گسترده‌ای از پیامدها در صورت بی‌نتیجه ماندن (مذاکرات) وجود دارد. 

در ادامه این گزارش، به نقل از دیپلمات‌های اروپایی، مقام‌های سابق آمریکایی و کارشناسان این کشور، گزینه‌های ممکن در صورت شکست مذاکرات به شرح زیر بیان شده است:

• متقاعد کردن چین به توقف واردات نفت از ایران
• تشدید تحریم‌ها، از جمله هدف قرار دادن فروش نفت ایران به چین
• پیگیری توافق هسته‌ای موقتی کمتر جاه‌طلبانه
• راه‌اندازی عملیات مخفیانه برای خرابکاری در برنامه هسته ای ایران
• دستور حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران یا حمایت از اقدام نظامی اسرائیل

گزینه‌های آمریکا رنگ باخته‌اند

شبکه آمریکایی به نقل از مقام‌های سابق این کشور ادعا کرد اگر گفت‌وگوها در وین با شکست مواجه شود، اوضاع به زودی می‌تواند شبیه به بن‌بست تنش‌آمیز بین ایالات متحده و ایران قبل از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ شود.

طبق این گزارش، مقامات سابق آمریکایی افزودند اما برنامه هسته‌ای ایران بسیار پیشرفته‌تر از آن زمان است و به واشنگتن فضای کمتری برای خنثی کردن بحران می‌دهد. «اریک بروئر» یک مقام ارشد سابق آمریکایی که در دولت ترامپ و اوباما روی اشاعه تسلیحات اتمی کار می‌کرد، گفت: ما اکنون در مکان متفاوتی نسبت به اواسط تا اواخر دهه ۲۰۱۰ هستیم.

این گزارش می‌افزاید: ایالات متحده و متحدان اروپایی نیز قدرت چانه‌زنی کمتری نسبت به دوران دولت اوباما دارند، زمانی که امکان لغو تحریم‌ها انگیزه جذابی برای ایران ایجاد کرد و زمانی که ترس از تحریم‌های بیشتر به دیپلمات‌های غربی اهرم‌های ارزشمندی داد.

به گفته مقامات فعلی و سابق آمریکا، اما توافق ۲۰۱۵ نتوانست رونق اقتصادی مورد انتظار ایران را فراهم کند و تهدید تحریم‌های بیشتر اکنون وزن کمتری دارد، زیرا حاکمیت ایران بر این باور است که این کشور بدترین چیزی را که ایالات متحده می‌توانست درنظر بگیرد، تحمل کرده است.

یک مقام ارشد سابق آمریکایی آگاه از مذاکرات دیپلماتیک که روی سیاست ایران کار می‌کرد، گفت: هویج‌های ما این بار به آن خوشمزگی نیستند و چوب‌های ما کمتر ضرب دارند.

طبق این گزارش، یک دیپلمات اروپایی هم مدعی شد: «ایرانی‌ها در مورد بازگشت به توافق مذاکره نمی‌کنند. آن‌ها در تلاش هستند تا در مورد توافق دوباره مذاکره کنند».

در ادامه این گزارش آمده است: از دیدگاه ایران، توافق ۲۰۱۵ هرگز به اعتبار خود عمل نکرد، زیرا بسیاری از شرکت‌های خارجی با وجود لغو تحریم‌های متعدد ترجیح دادند از بازار ایران دوری کنند. و ایرانی‌ها استدلال می‌کنند که پایبندی به توافق، زمانی که ایالات متحده از آن در سال ۲۰۱۸ خارج شد، از مسیر منحرف شد. 

یک دیپلمات خارجی در غرب آسیا گفت که انتظار ندارد مذاکرات در وین نتیجه زیادی داشته باشد و افزود: یک دلیل خوب به من بدهید که چرا ایران بخواهد به توافق بازگردد.

«کلسی داونپورت» مدیر سیاست منع اشاعه در انجمن کنترل تسلیحات در اظهارنظری در خصوص تداوم برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: اما این تاکتیک‌ها می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. به نظر می‌رسد ایران فکر می‌کند که می‌تواند از پیشرفت‌های هسته‌ای خود برای امتیازات بیشتر از ایالات متحده استفاده کند. و اینجاست که تهران بازی بسیار خطرناکی را انجام می‌دهد، زیرا این خطر را دارد که ایالات متحده را به نقطه‌ای سوق دهد که مقامات ارزیابی کنند که منافع این توافق قابل احیاء نیست.

به ادعای دیپلمات‌های اروپایی و مقامات سابق آمریکایی مورد استناد ان‌بی‌سی، اگر مذاکرات به بن‌بست برسد، دولت بایدن ممکن است تلاش کند از اعلام پایان گفت‌وگوها اجتناب کند و در عوض درها را برای سایر پیشنهادات موقت کمتر از بازگشت کامل به توافق ۲۰۱۵ باز بگذارد. یکی از احتمالات می‌تواند یک توافق موقت باشد که در آن هر یک از طرفین موافقت خواهند کرد که گام‌های کوچکی بردارند یا اساساً وضعیت موجود را تا زمان توافق آینده متوقف کنند.

اریک بروئر مقام ارشد سابق آمریکایی در همین خصوص ادعا کرد، «عنصر حیاتی هر طرح ب باز نگه داشتن درها برای گفت‌وگوها است. این کار هوشمندانه‌ای است که باید انجام دهیم تا بتوانیم در قبال ایران راه خروج داشته باشیم». 

گزینه فشار از طریق هدف قرار دادن فروش نفت ایران به چین

به تحلیل این شبکه، دیپلمات‌های آمریکایی مشتاق خواهند بود تا به همتایان خود از روسیه و چین نشان دهند که ایران - نه ایالات متحده - مقصر هر گونه شکست در مذاکرات است. مقامات سابق آمریکایی و دیپلمات‌های اروپایی در این خصوص ادعا کردند اگر مسکو و پکن به این نتیجه برسند که ایران انعطاف‌ناپذیر است، این به واشنگتن کمک می‌کند تا بر ایران فشار بیاورد.

با این حال این مقامات سابق افزودند، اگرچه چین نقش سازنده‌ای در مذاکراتی که منجر به توافق ۲۰۱۵ شد، ایفا کرد، اما مشخص نیست که پکن این بار برای حمایت از موضع ایالات متحده آماده باشد، به ویژه با توجه به موضع قاطعانه‌تر چین در قبال آمریکا.

به ادعای «برایان اوتول» یک عضو غیر دائم در اندیشکده شورای آتلانتیک، «اگر مذاکرات نتیجه ندهد، دولت بایدن به دنبال راه‌هایی برای افزایش فشار بر تهران خواهد بود که احتمالاً شامل سرکوب فروش نفت ایران به چین می‌شود که در ماه‌های پایانی سال گذشته افزایش یافت». 

اوتول که از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ روی سیاست تحریم‌ها برای وزارت خزانه‌داری آمریکا کار می‌کرد و اکنون مدیر تحریم‌ها و غربالگری Truist Financial Corp است، گفت: اگر مذاکرات شکست بخورد، این یکی از اولین چیزهایی است که در نظر می‌گیرند. 

وی پیش‌بینی کرد دولت بایدن در ابتدا سعی می‌کند چین را متقاعد کند که واردات نفت از ایران را قطع کند و اگر این کار شکست بخورد، می‌تواند یک شرکت کشتیرانی چینی را که در جابجایی محموله‌های نفتی دخیل است، تحریم کند. او گفت که مقامات ایالات متحده احتمالاً می‌خواهند از هدف قرار دادن بانک‌های بزرگ چینی خودداری کنند.

با وجود همه این ادعاها، طبق این گزارش، مقامات کنونی و سابق آمریکایی و اروپایی اذعان می‌کنند که هر کارزار تحریمی جدید ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا اثر کند که به ایران زمان بیشتری برای توسعه برنامه هسته‌ای خود می‌دهد و حتی در آن زمان هم ممکن است تحریم‌ها اثر مطلوب را نداشته باشد.

گزینه خرابکاری در برنامه هسته‌ای ایران

به ادعای ای‌بی‌سی نیوز، برای افزایش فشار بر ایران، ایالات متحده می‌تواند تصمیم بگیرد که از تحریم‌ها فراتر رفته و عملیات خرابکارانه از حملات سایبری گرفته تا مواد منفجره، برای مختل کردن برنامه هسته‌ای ایران انجام دهد.

به اذعان این رسانه آمریکایی، گرچه خرابکاری مخفیانه باعث خسارت و تأخیر شده، اما ایران با مضاعف کردن تلاش‌های خود برای غنی‌سازی اورانیوم و تقویت برنامه هسته‌ای خود به چنین اقداماتی پاسخ داده است. داونپورت مدیر سیاست منع اشاعه در انجمن کنترل تسلیحات گفت: در درازمدت، شاهد بوده‌اید که ایران با افزایش فعالیت‌های هسته‌ای خود به این حملات پاسخ می‌دهد.

در واکنش به تهدیدات پوچ رژیم صهیونیستی، مقام‌های سابق ایالات متحده درگیری نظامی را بعید دانستند و گفتند اگر مذاکرات با شکست مواجه شود، نتیجه می‌تواند یک بحران خفیف و رو به وخامت و بدون راه حل روشن در ماه‌های آینده باشد.

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا هم در ادامه اتهام‌زنی‌ها علی برنامه هسته‌ای ایران، مدعی شد: ایران نباید تصور کند که آمریکا و متحدانش در صورت نزدیک شدن آن به دستیابی به تسلیحات اتمی در برابر ایران سر تعظیم فرود می‌آورند. ایران امروز با گفتن اینکه ما برنامه هسته‌ای را می‌سازیم و آمریکا و دیگران باید تسلیم شوند، در معرض خطر اشتباه محاسباتی است.

وی در ادامه این ادعا، افزود کسان دیگری هستند که اگر به این درک برسند که ایران برنامه‌اش را به گونه‌ای پیگیری می‌کند که به دنبال تبدیل شدن به کشوری در آستانه تسلیحاتی شدن است، کنار نمی‌نشینند./فارس